Het leven in een rusthuis

Het hoofdpersonage mag dan zo charmant zijn als hij wil, tenslotte is het de setting van de film, het rusthuis, dat het onderwerp van de film wordt. Doorheen de zoektocht van Sergio leren we de mensen en het leven in het rusthuis kennen. Deze ervaring leert niet enkel Sergio maar ook wij de kijker wat de echte boodschap is van deze film. Kan jij het al raden?

De Cijfers

Wereldwijd leven er ongeveer 1,5 miljoen mensen in een rusthuis. Ijsland is koploper met ongeveer 12% van hun bevolking die in een rusthuis verblijft. Aan de andere kant zijn Zweden en Italië bij de (westerse) landen die relatief weinig rusthuizen hebben voor hun bevolking. In Zweden is dat dan omdat ze juist zo'n goed sociaal systeem hebben dat er genoeg alternatieven bestaan voor de ouderen terwijl dat in Italië juist omgekeerd is. Door het gebrek aan een goed sociaal systeem voor de ouderen zijn het meestal de families die voor hen zorgen. In België verblijven ongeveer 145.000 mensen in rusthuizen. Hoeveel van jullie hebben een familie lid in een rusthuis?

Eenzaamheid

Hoe langer Sergio in het rusthuis verblijft, hoe meer hij van zijn oorspronkelijke missie afdwaalt. In plaats daarvan begint hij zich meer en meer te ontfermen over de bewoners en hun eenzaamheid. Dit blijkt uiteindelijk de enige misdaad te zijn die zich afspeelt in het rusthuis volgends Sergio. Na een internationale studie blijkt dat ongeveer 55% van de bewoners in een rusthuis met eenzaamheid kampt. Voor zij die daarbij nog leiden aan psychische aandoeningen loopt dit percentage op tot 80%. Ze voelen zich geisoleerd en afgesloten van hun familie. Eenzaamheid mag je zeker niet onderschatten. Het kan vaak leiden to depressie welk op oudere leeftijd vele andere gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Er zijn hier voldoende oplossingen voor te vinden maar velen hiervan vergen de medewerking van de bewoners die volgens verschillende onderzoeken vaak zelf niet altijd even gewillig zijn. Dit heeft veel te danken aan hun leeftijd en hoe dit gepaard gaat met oude gewoontes en het moeilijk aanvaarden van nieuwe situaties. In Nederland werd er in 2014 een campagne gelanceerd om eenzaamheid in de woonzorg tegen te gaan. Na hun ervaring kwamen zij op de proppen met 13 tips om eenzaamheid in de zorg te verminderen. Kunnen jullie er alvast enkele opnoemen? Je zou wel eens heel verrast kunnen zijn.

Een pandemie op zich

Het probleem van de eenzaamheid in de rusthuizen werd door de pandemie de voorbije 2 jaar alleen maar erger. Vanwege de opgelegde regels van de overheid voelden vele van de bewoners zich nog meer geïsoleerd dan tevoren. Daarbij moesten velen van vaak uit voorzorg in isolatie gaan vanwege gezondheidsredenen. Een moeilijk te slikken pil blijkt uit een onderzoek van Unia. Vele van de bewoners bleken onder dwang vaak in isolatie gezet te worden. De mentale gezondheid van de bewoners kende daarbij ook veel problemen en kon worden erkent als een pandemie op zich. Na de vele wantoestanden die de opgelegde restricties met zich meebrachten, zoals aggressie, emotionele instabiliteit, depressie en zelfs zelfmoordpogingen van de bewoners kon Unia alleen maar concluderen sommige mensenrechten er wel degelijk door geschonden werden. Problemen die aan het licht kwamen waren onder andere ontoereikende financiering, gebrek aan coördinatie tussen de gezondheidssector en de langdurige zorgsector, onvoldoende erkenning voor het personeel dat deze zorg verstrekt, enz.

Aan het begin van deze film is er een vermoeden dat er mishandelingen zouden plaatsvinden in het rusthuis. Jammer genoeg zijn deze toestanden wel vaker een realiteit. Daartegenover mogen we dan ook weer de situatie van de verzorgers niet onderschatten. Het is een zwaar beroep, zowel fysiek als mentaal, die gepaard gaat met relatief lage lonen tegenover het werk dat van hen verwacht wordt. De verzorgers zijn vaak ondermant en komen daarbij ook regelmatig in moelijke situaties terecht die niet altijd even duidelijk te beoordelen zijn. Zo maakte de jonge Israelische regisseur Shai Blanc in 2018 de kortfilm Meir, over een verzorger die verdacht wordt van mishandelingen tegenover één van de bewoners. Regisseur Shai Blanc wou met die waargebeurde verhaal de ander kant laten zien om zo aan te tonen dat de waarheid vaak genuanceerder is dan we willen denken.

Alternatieven

De grote meerderheid van de oudere bevolking, zo'n 90%, leeft nog steeds in de gemeenschap. Ongeveer de helft van de overige 10% leeft dan weer in een rusthuis of woonzorgcentrum. Dit is echter niet altijd voor iedereen de ideale oplossing. Gelukkig zijn er alternatieve zoals thuiszorg bijvoorbeeld waar iemand voor verschillende hulpverleningen dagelijks kan langskomen. Dit kan dan gaan over eten klaarmaken, naar de winkel gaan, helpen bij het wassen enz. Is er meer hulp nodig? Dan kan je ook overgaan naar mantelzorg. Hier blijft een verzorger langdurig bij de oudere persoon om hem intensief te kunnen verzorgen wanneer nodig. Sommige woonzorgcentra beschikken dan weer over aanleunwoningen. Dit zijn woningen die dicht in de buurt van een woonzorgcentrum liggen waar de ouderen autonoom kunnen leven terwijl toch nog kunnen rekenen op de dienstverlening van het zorgcentrum moest het nodig zijn. Tot slot heb je ook nog zorgwoningen of kangoeroewoningen. Dit zijn woningen waarbij 2 gezinnen in 1 huis wonen. Zo zijn het vaak de ouderen die op het gelijkvloers wonen terwijl een familie lid met zijn of haar gezin boven hen woont. Kennen jullie zo iemand die op één van deze manieren woont? Wat is volgends jullie de beste optie?