De landen naast elkaar

In Nederland wordt de dementiezorg grotendeels georganiseerd binnen zorginstellingen, waar bewoners vaak in gesloten afdelingen verblijven. Hoewel het Nederlandse systeem bekend staat om de relatief hoge kwaliteit van zorg, is er kritiek op de 'institutionalisering' van mensen met dementie. Teun woont zelf in zo’n gesloten afdeling, en hij ziet de beperking van vrijheid als een groot probleem. De zorg is zeer professioneel en medisch georiënteerd, maar kan hierdoor soms wat afstandelijk aanvoelen. De nadruk ligt op veiligheid, wat soms ten koste gaat van autonomie en persoonlijke vrijheid.

Denk je dat het belangrijker is om veiligheid te waarborgen of om mensen met dementie meer vrijheid en autonomie te geven? Waarom?

Denemarken staat bekend om haar progressieve zorgmodellen, met een focus op kleinschalige woongroepen en een grotere mate van vrijheid voor bewoners. Teun bezoekt enkele innovatieve zorginstellingen in Denemarken, waar mensen met dementie meer autonomie hebben en zorgmedewerkers hen stimuleren om actief deel te nemen aan het dagelijkse leven. Er heerst een cultuur van vertrouwen en sociale verantwoordelijkheid, wat zich vertaalt naar zorg die de nadruk legt op het welzijn van het individu en niet enkel op het medische aspect.

Wat zijn volgens jou de voordelen van een zorgsysteem dat de nadruk legt op vrijheid en sociale interactie, vergeleken met een meer gesloten zorgsysteem zoals in Nederland?

Zuid-Afrika staat bekend om de ongelijkheid in toegang tot zorg. Terwijl sommige privéklinieken en zorginstellingen moderne faciliteiten en goede zorg aanbieden, is de publieke gezondheidszorg vaak onderbemand en slecht uitgerust. De Zuid-Afrikaanse cultuur wordt gekenmerkt door sterke familiebanden, vooral binnen de zwarte gemeenschappen. De zorg voor ouderen gebeurt in veel gevallen dus gewoon binnen het eigen gezin. Dit betekent echter ook dat de zorgdruk op families erg hoog kan zijn, vooral in rurale gebieden waar toegang tot zorginstellingen of professionele hulp vaak beperkt is. De culturele verwachting dat families voor hun eigen ouderen zorgen, botst met de praktische realiteit van armoede en beperkte middelen, waardoor veel families overbelast raken. Het verhaal dat verteld wordt over de ‘heks’ laat niemand onberoerd…

Hoe zou jij je voelen als je gedwongen zou worden om je leven op te geven om voor een ziek familielid te zorgen?

Wat zou deze keuze voor jou betekenen?

Welke oplossingen zie jij voor de problemen waarmee families in Zuid-Afrika worden geconfronteerd als het gaat om dementiezorg?

Hoe zou de gemeenschap of de overheid hierbij kunnen helpen?

Zuid-Korea heeft de afgelopen jaren een sterke focus gelegd op de preventie van dementie, mede door de vergrijzing van haar bevolking. Het land promoot een actieve levensstijl en gezond eten als cruciale factoren in de preventie van dementie.Ook regelmatige lichaamsbeweging wordt gezien als ‘essentieel’. Maar er zijn ook gemeenschapsinitiatieven en er wordt ingezet op educatie en technologie. Het lijkt er misschien zelfs op dat Zuid-Korea helemaal geen moeite heeft met dementie.

Wat vind jij van deze aanpak? Wat kunnen wij hieruit leren in ons land? In welke mate zijn er gelijkenissen?

Het FINGER-netwerk (Finnish Geriatric Intervention Study to Prevent Cognitive Impairment and Disability) is een innovatieve aanpak die zich richt op het voorkomen van cognitieve achteruitgang, waaronder dementie. Dit netwerk is ontstaan in Finland en heeft als doel om risicofactoren voor cognitieve achteruitgang te identificeren en aan te pakken. Het biedt een holistische en preventieve benadering van cognitieve achteruitgang, waarbij meerdere levensstijlcomponenten in balans worden gebracht. Door deze geïntegreerde aanpak hoopt men het voorkomen van dementie te verminderen en de kwaliteit van leven voor ouderen te verbeteren. Voor alle details kan je terecht op www.fingerstudy.org

SUPERBRAIN is het tweede project dat wordt toegelicht rond het thema dementie. Het programma, dat in verschillende landen is geïmplementeerd, combineert wetenschappelijk onderbouwde strategieën voor het verbeteren van mentale vaardigheden met het bevorderen van een gezonde levensstijl en het vergroten van sociale interactie. Meer info vind je via www.superbrainproject.eu

Geloof jij 100% in dergelijke projecten? Of kan je enkele kritische vragen bedenken?

Kunnen de interventies die in deze projecten worden aanbevolen, zoals aanpassingen in levensstijl en cognitieve trainingen, even effectief zijn voor mensen met verschillende sociaaleconomische achtergronden en culturen?

Zijn de positieve resultaten van de interventies op cognitieve functies blijvend, of is er sprake van een tijdelijk effect?

Hoe kunnen we zeker weten dat deze holistische aanpak effectiever is dan afzonderlijke maatregelen?

Hoe wordt omgegaan met de vraag of mensen wel de financiële en praktische middelen hebben om deze preventieve maatregelen in hun dagelijks leven te integreren?