Hoe is het zover kunnen komen?
Al het beeldmateriaal dat je ziet in FOR SAMA werd opgenomen tussen 2013 en 2017 in de Syrische stad Aleppo. Het verhaal van Waad, Hamza en Sama speelt zich af tijdens een van de donkerste periodes uit de geschiedenis van de stad. Om goed te begrijpen in welke situatie Sama en haar ouders zich bevinden, is het belangrijk te weten hoe dit alles is kunnen gebeuren.
Een lang verhaal, bondig samengevat
In iedere oorlog, waar ook ter wereld, zijn er altijd verschillende partijen, met elk hun verhaal. Eén ding is zeker, hoe langer zo’n oorlog duurt, hoe complexer het allemaal wordt. Daarom is context zeer belangrijk. Vrt-journalist Rudi Vranckx bundelde de belangrijkste sleutelmomenten van dit Syrisch conflict in een online overzicht en vertelt hoe dit vreselijke drama tot stand is gekomen. Dit overzicht brengt de feiten, context én nuances die nodig zijn om het verhaal van FOR SAMA goed te begrijpen. Een must-read!
Ook Hamza, de man van de regisseuse, vertelt in een interview dat MOOOV met hem had, wat er precies aan de hand is in Syrië. Hij stelt zichzelf daarbij kritische vragen over de houding van wereldleiders en internationale organisaties.
Het interview duurt 60 minuten maar is meer dan de moeite om te bekijken.
Welke vragen zou jij aan Hamza stellen mocht het mogelijk zijn?
Wat vind je van de vragen die Hamza zichzelf stelt in het interview?
Wie is president Assad?
Bashar al-Assad werd geboren in 1965 en is sinds 2000 onafgebroken president van Syrië. Hij trad in de voetsporen van zijn vader, die jarenlang de autoritaire leider was van zijn land. Bashar al-Assad werkte voor zijn presidentschap als dokter in het Syrische leger en studeerde aan de Universiteit van Damascus. In zijn beginjaren als president voerde Assad een meer gematigd beleid maar naargelang de tijd vorderde, werd het steeds duidelijker dat hij nooit echt voorstander was van een democratisch systeem. Het bewind van Assad werd harder en strikter, met de ‘Arabische lente’ als gevolg. Deze burgerprotesten uit 2011 leidden tot een lange periode van onrust, oorlog en terreur in Syrië.
Graffiti met verregaande gevolgen
Het is februari 2011. De bevolking in Syrië is niet tevreden met het beleid van president Assad. De bevolking komt op straat. Deze protesten staan bekend als de ‘Arabische lente’. In deze woelige periode spuiten twee jongeren graffiti op een muur in het Syrische stadje Daraa. Zij protesteren zo op hun eigen manier tegen het regime van president Assad. Vergelijk het met de graffiti die je ook in België ziet. Onschuldige tienerfratsen? Of toch niet?
De twee jongeren worden opgepakt, gefolterd en later vermoord teruggevonden. De bevolking pikt dit niet en het protest wordt nog groter. Eerst in hoofdstad Damascus, daarna ook in Aleppo. De regering van president Assad reageert fel op deze protesten. Zeer fel zelfs. Aleppo wordt het strijdtoneel van een oorlog die 6 jaar lang zou duren.
Heb jij al eens geprotesteerd tegen iets waar je niet mee akkoord ging? Hoe deed je dat? Heeft het protest iets opgeleverd?
Wie strijdt nu tegen wie?
Wat oorspronkelijk begon als een protest van de bevolking tegen het heersende regime, groeide uit tot een complexe oorlog. Een oorlog waarin zich plots meerdere partijen lieten gelden. Zo waren er verschillende extremistische groeperingen die zich aansloten bij de ‘rebelse’ bevolking. Ook IS mengde zich op een bepaald moment in de debatten, maar zij hadden ook hun eigen agenda.
Internationale inmenging, of niet?
De oorlog in Syrië blijft voortduren, het bloedbad is enorm. Toch komt er, tegen alle verwachtingen in, geen georganiseerde gewapende steun vanuit het Westen. De grote afwezige zijn de Verenigde Staten. Amerika blijft deze keer aan de zijlijn staan. In 'The Final Year' op Netflix, een documentaire over het laatste jaar van president Obama, wordt duidelijk dat dit geen eenvoudige beslissing was voor Barack Obama en zijn team.
Een juiste keuze? Waarom helpt Amerika wel tijdens de oorlogen in Irak en Afghanistan, maar niet in Aleppo?
Rusland beslist wel om zich te moeien en steunt het leger van president Assad. President Poetin zegt dat hij dit doet om mee te helpen in de strijd tegen IS. Het Syrische regime kan nu rekenen op heel wat militaire steun die ze kan inzetten tegen IS (en de bevolking).
Een juiste keuze? Begrijp je waarom Rusland deze keuze maakt?
Burger verliest altijd
Een aanval op een Rode Kruis hulpkonvooi, ontelbare pogingen tot staakt-het-vuren waar niemand zich aan houdt en ziekenhuizen die gebombardeerd worden. De impact van de oorlog op de bevolking is groot. Velen onder hen willen gewoon leven. Niet meer, niet minder. Ook wanneer Aleppo volledig wordt ingenomen door het regeringsleger, blijft de stad achter in twijfel. Rudi Vranckx blikt terug: Wat na Aleppo?
En nu?
Na jaren van oorlog lijkt de strijd in Syrië in een definitieve plooi te vallen. De gematigde rebellen (lees: de bevolking) zijn de grote verliezer. Er blijven dus nog twee partijen over: president Assad enerzijds, en de extremistische jihadisten anderzijds.
Wie heeft er nu eigenlijk gewonnen denk je of zijn er helemaal geen winnaars? Vind je dat België, Europa of de Verenigde Staten zich moeten mengen in het conflict? Waarom wel/niet?
Burgerprotest in andere landen
Syrië is zeker niet het enige land waar de bevolking in opstand komt tegen het heersende regime. Tijdens de ‘Arabische lente’ in 2011 waren er grootschalige protesten in de hele Arabische wereld: Tunesië, Algerije, Jordanië, Oman, Egypte, Jemen, Libië en Irak. Maar ook elders in de wereld wordt er geprotesteerd. Denk maar aan de situatie in Hong Kong (2019), de vele klimaatmarsen (2019) of de Black Lives Matter (2020) betogingen in de Verenigde Staten.
Waarom denk je dat er overal ter wereld zoveel geprotesteerd wordt? Zijn er dan geen goede politici en regeringsleiders? Waarvoor zou jij op dit moment de straat op gaan om te protesteren? Waarom?