Cinematografie

De openingsscène van een film zit vaak vol symboliek en betekenis. Bij Sin señas particulares is dat niet anders. De scène zet meteen (letterlijk) de sfeer waarin het verhaal van Magdalena zich zal afspelen: mistig. Het is meteen ook de enige scène waarin we Jesus zien. Hoe verder de film vordert, hoe meer de herinnering aan Jesus vervaagt. Een straffe parallel met de realiteit, want ook Magdalena gaat, tegen beter weten in, op zoek naar haar zoon 'van vroeger'. 

Dit mag je best letterlijk nemen. Doorheen de film zal je niet alleen enkele ‘omgekeerde’ shots zien, maar ook beelden die achterwaarts worden afgespeeld. Deze stijlkeuzes houden natuurlijk verband met de onzekerheid en de tweeledigheid in het hele verhaal.

Wat symboliseren deze 'bevreemdende' beelden voor jou?

De film maakt gebruik van heel veel lange shots en een trage montage. Geen flitsende beelden dus, maar ‘slow cinema’, waarin je als kijker niet anders kan dan stapvoets meegaan in het onzekere verhaal van Magdalena. De lange shots, vaak in een weidse natuurlijke setting, zorgen ervoor dat het trage verhaal perfect ondersteund wordt door het desolate karakter van het Mexicaanse platteland. Het trage karakter van de film dwingt de kijker om mee te denken en mee te twijfelen.

Heb jij dit ook zo ervaren?

Vind je het trage ritme bij het onderwerp passen of zou jij als regisseur een andere keuze gemaakt hebben? Hoezo?

Veel vermiste personen worden nooit meer teruggevonden en verdwijnen al snel in de anonimiteit. Die anonimiteit komt ook terug in heel wat shots. Denk maar aan het gesprek met Regis, die we nooit te zien krijgen. Maar ook de scène waarin Magdalena zich verstopt in het toilet en op zeer intrigerende wijze advies krijgt van de dame van de busmaatschappij. Ondanks het feit dat ze wel geholpen wordt, blijft ze ook daar geisoleerd en op zichzelf aangewezen. Vanuit een cinematografisch oogpunt is het dan ook niet toevallig dat Magdalena zich in een zeer kleine ruimte bevindt… Diezelfde anonimiteit komt bovendien ook terug in de vele shots waarbij de camera de achterkant van een personage volgt. “Langs achter lijk je een beetje op mijn zoon”, zegt Magdalena op een bepaald moment tegen Miguel.

Als puntje bij paaltje komt, staan alle personages in de film er alleen voor. Elk individu heeft zijn of haar eigen problemen. Visueel wordt die isolatie bekrachtigd door het gebruik van 'bokeh', een manier van beeldvorming waarbij enkel het personage scherp in beeld wordt gebracht, en de rest van het beeld onscherp is.

Maak jij ook wel eens foto's volgens het 'bokeh'-principe? Waarom wel/niet?

Bokeh-foto's worden gezien als artistiek. Kan je daarmee akkoord gaan?

Een van de meest opvallende elementen in deze film zijn de lange stiltes. Net zoals Magdalena, is de kijker op die manier ook op zichzelf aangewezen. Soms kan een stilte krachtiger zijn dan duizend woorden. En wat valt er bovendien te vertellen? De hele zoektocht van Magdalena bulkt van de onwetendheid. Ze gaat van aanwijzing naar aanwijzing, niet wetende waar haar trip haar zal brengen. Maar het gaat in deze film niet alleen over de onwetendheid in het verhaal van Magdalena. Fernanda Valadez werd letterlijk stil van de vele nieuwsberichten over de 'gedwongen verdwijningen' in Mexico. Ze wil hiermee ook de onbespreekbaarheid van deze problematiek symboliseren.

Begrijp je de keuze van de regisseur om veel met stilte te werken? Voelde je zelf ook dat je ook aan het nadenken was, zoals Magdalena? 

De film vertelt twee parallelle verhalen. Enerzijds volgen we Magdalena die haar zoon zoekt omdat hij naar de Verenigde Staten wilde gaan, anderzijds volgen we Miguel, die de omgekeerde route volgt, op zoek naar zijn moeder. De twee verhalen lopen op een bepaald moment samen, een van de weinige hoopvolle situaties in de film. Maar hun ontmoeting is meteen ook het begin van het einde.

Is het meest hoopvolle moment in deze film eigenlijk wel hoopvol?

Denk je dat Miguel en Magdalena mekaar beter nooit hadden ontmoet of geeft dit net een meerwaarde aan hun leven? Waarom?

De combinatie van de lange shots en het ontbreken van muziek dompelt de kijker onder in de realiteit van deze film. Magdalena’s verhaal is een lange eenzame zoektocht en dat gevoel wordt versterkt door net geen muziek te gebruiken. Op bepaalde momenten worden wel muzikale accenten gelegd, maar over het algemeen kan je wel stellen dat de krachtige stilte in Sin señas particulares overheersend is.

Heb jij achtergrondmuziek gemist in deze film?

Wat zou het effect zijn van méér muziek op dit verhaal?

Welk soort muziek zou passend geweest zijn volgens jou?

Op een bepaald moment komt Magdalena eindelijk aan bij de enige overlevende van het busincident op 15 oktober. In het begin krijgt de kijker de vertaling mee, handig opgelost door een personage dat zowel Spaans als het lokale dialect (Zapoteeks) spreekt. Maar wanneer de inhoud écht belangrijk wordt, krijgt de kijker geen vertaling meer te zien. De beelden die gebruikt worden om het verhaal kracht bij te zetten, zijn enerzijds keihard, maar anderzijds ook heel subtiel. Extra ondertiteling is in deze scène absoluut niet nodig: het verhaal van Alberto en de beeldmontage hebben op zich al een enorme impact op de kijker.

Sommige films winden er geen doekjes om en brengen gruwelijke scènes op een zeer confronterende manier in beeld. Fernanda Valadez kiest ervoor om al die gruwel niet expliciet in beeld te brengen. Zo zien we doorheen de film wel veel lijkzakken, maar geen lichamen. Valadez zegt dat ze deze gebeurtenissen moeilijk onder woorden kan brengen. Daarom laat ze de beelden van deze film voor zich spreken. Zo werkt ze bij de bewuste scène van het busincident met veel onscherpe shots, silhouetten en indringende sfeergeluiden.

Hoe ervaarde jij deze scène op het einde van de film?

Hoe zou je de impact van deze scène omschrijven? 

Had Valadez deze scène anders in beeld moeten brengen volgens jou? Hoezo?

De man die het busincident overleefde, spreekt in zijn getuigenis over de duivel. Het contrast tussen de pikzwarte omgeving en het helrode vuur kan niet harder zijn. Zijn we in de hel beland? Ook die duivelse symboliek wordt visueel extra in de verf gezet bij het silhouet aan het kampvuur. Toch uit Alberto ook zijn steun aan Magdalena. Alsof hij beseft dat Jesus misschien wel nooit een echte keuze kon maken…

Maar wie is hier de duivel? Heeft hij het over Jesus? De drugcartels? De overheid? En hoe ‘slecht’ is die duivel eigenlijk?

In deze film wordt vaak gebruik gemaakt van vuur. Op sommige momenten staat het warme licht voor verbondenheid, connectie en vertrouwen. In het midden van de film staat het kampvuur symbool voor het verbranden van het verleden, een hoopvol idee. Maar op het einde kruipt het vuur dan weer als een duivel in Jesus. Net zoals verschillende andere elementen in deze film speelt Fernanda Valadez met de dualiteit ervan.